Արտասահմանցիները (միջինասիացիները) Երևանի ու հայերի մասին

Թալղաթ Աքիշով

Արդեն հինգ ամիս է, ինչ Երևանի Կովկասի ինստիտուտում սովորում են ուսանողներ Ղրղզստանից ու Տաջիկստանից: Ղրղզստանից երեք տղա` Թալղաթ Աքիշովը, Բահրոմ Ռահմանկուլովը և Սալամաթ Օրունտաևը, իսկ Տաջիկստանից երկու աղջիկ` Ֆառանգիս Նաբիևան ու Գուլջահոն Համրոզոդան:  

Թալղաթ Աքիշովը երբ առաջին անգամ Երևանում իրար թևանցուկ արած տղաների է տեսել, կարծել է, թե համասեռամոլներ են: Ավելի ուշ, համակուրսեցիները բացատրել են, որ նրանք ընդհանրապես համասեռամոլների հետ ոչ մի ընդհանուն բան չուեն, նրանք քյարթու տղաներ են, ովքեր սև շորեր են հագնում, հազվադեպ են թրաշվում ու խոսելաոճն ուրիշ է:  Թալղաթը այս բացատրությունից հետո կարծել է, որ քյարթերը ռոքերներ են, իսկ տաջիկուհի Գուլջահոն Համրոզոդան` ազգային փոքրամասնություն:

Թալղաթ Աքիշով (Ղրղզստան, Օշ)-Հայաստանում մարդիկ կուլտուրական են: Ինձ դուր են գալիս հայկական կերակրատեսակները, հատկապես` խաշը: Ես կարծում եմ, որ Մատենադարանը` հին ձեռագրերի ու փաստաթղթերի թանգարանը, ուղղակի հրաշք է: Ինձ դուր է եկել նաև այն հանգամանքը, որ սեփական գիր ունեք և լատինական տառեր կամ կիրիլիցա չեք օգտագործում: Երևանը իմ Օշից տարբերվում է նրանով, որ մոնոէթնիկ է: Ինձ Օշը հենց դրանով է դուր գալիս:

 Բահրոմ Ռահմանկուլովը ազգությամբ տաջիկ է:  Բահրոմը նկատել է, որ հայերենում կան բառեր, որոնք համընկնում են տաջիկերենի հետ, օրինակ` դաս-դարս, բժիշկ-փժիշկ և այլն:

Բահրոմ Ռահմանկուլով (Ղրղզստան, Բատկեն)- Շատ լավ է, որ հայտնվել եմ Երևանում: Հայերը շատ հարուստ մշակույթ ունեն:
Ինձ այստեղ դուր չի գալսի այն, որ Հայաստանը մոնոէթնիկ երկիր է: Երբ մի երկրում տարբեր ազգություններ են լինում, մի տեսակ ավելի հետաքրքիր է լինում:

 Սալամաթ Օրունտաև(Ղրղզստան, Բիշկեք)- Ինձ համար այստեղ ոչինչ չփոխվեց, քանի որ նույն ապրելակերպն եմ վարում, ինչ Բիշկեքում: Ինչպես Երևանում, այնպես էլ Բիշկեքում, կյանքը արագ տեմպերով է ընթանում, ինչը այդքան էլ լավ չէ: Կարծում եմ Երևանն ու Բիշկեքը նույնանման քաղաքներ են:

Ֆառանգիս Նաբիևա (Տաջիկստան, Դուշանբե)- Ես այստեղ ինձ զգում եմ ինչպես տանը: Քաղաքում երբ մարդիկ իմանում են, որ մենք արտասահմանից ենք, ուրախանում են:

Ինձ այստեղ դուր չի գալիս այն, որ ավտոմեքենանները չեն կանգնում հետիոտնային ճանապարհի վրա  ու  մարդիկ աղբը շպրտում են փողոցում, երբ աղբարկղը նրանց կողքին է: Բացի այդ, հացամթերքը ու հագուստեղենը Հայաստանում շատ թանկ արժե: Չնայած դրան, այստեղ մարդկանց սոցիալական վիճակը ավելի բարվոք է, քան Տաջիկստանում:                                                                                                                                                                                                                                            

Գուլջահոն Համրոզոդա (Տաջիկստան, Դուշանբե) - Այստեղ ավելի շատ խանութներ կան, քան Դուշանբեյում: Նկատվում է, խոսքի ազատությունը ավելի շատ է, քան մեզ մոտ: Այստեղ ընդդիմությունն էլ է շատ ակտիվ:

Նույնն ասեմ, ինչ Ֆառանգիսը` Երևանը թանկ քաղաք է, հատկապես թանկ են շորերն ու հացամթերքը, բայց մարդիկ ավելի լավ են ապրում, քան մերոնք: Մերոնք` իրենց աշխատավարձերով, չենք կարա ապրել Երևանում: Երևի դրա համար էլ արտագաղթը շարունակվում է: 

Հայկ Ղազարյան